Kenniscentrum Maastricht

SEKSUALITEIT

Seksualiteit en verstandelijke beperking

Waarden als genegenheid, wederzijds respect, tederheid en zorgzaamheid maken seksualiteit tot een belangrijke, maar soms ook ingewikkelde zaak. Een ijkpunt is de formulering van de seksuele rechten van de mens door de Wereldgezondheidsorganisatie, rechten die uiteraard ook gelden voor mensen met een verstandelijke beperking. De invulling van deze rechten is echter niet zo eenvoudig. Zo is het geven van voorlichting over seksualiteit, met daaraan gerelateerde zaken als intimiteit, lust, lichaamsbeleving en vriendschap geen eenvoudige opgave. Niet op de laatste plaats daar mensen met een verstandelijke beperking onderling fors kunnen verschillen in functioneren, zowel op verstandelijk als sociaal-emotioneel niveau. Het is dan ook onduidelijk of bestaande kennis over voorlichting zonder meer toegepast kan worden. Dat het onderwerp aandacht nodig heeft staat buiten kijf. Juist vanwege de positieve aspecten, zoals de bijdrage aan de persoonlijke ontwikkeling en aan de kwaliteit van leven, maar ook vanwege minder positieve aspecten. Mensen met een verstandelijke beperking kunnen in aanraking komen met justitie, niet alleen als slachtoffer, maar ook als pleger van grensoverschrijdend seksueel gedrag. Meer en meer worden problemen onderkend zoals seksuele frustraties, ongewenste zwangerschappen of de problematiek van seksueel overdraagbare aandoeningen.
Voor de participerende zorgorganisaties binnen het GKC voldoende aanleiding om aan verschillende facetten van het onderwerp seksualiteit en verstandelijke beperking aandacht te besteden.

PROJECTGROEP

Prof. dr. L.M.G. Curfs Hoogleraar Verstandelijke Beperking: GKC-UM
Prof. dr. G. Kok Hoogleraar Toegepaste Psychologie: GKC-UM
Prof. dr. J. van Lankveld Hoogleraar Klinische Psychologie: Open Universiteit
Drs. W. van Berlo Programmacoördinator Rutgers WPF
Dr. D. Schaafsma Onderzoeker GKC-UM
Drs. J. Stoffelen promovendus GKC-UM
Drs. A. Hall promovendus Tacachale/Seguin Unit
Drs. S.C.J.H. Bodde Directeur expertisecentrum Lunet zorg
Mevr. P. Van Doorn Seksuoloog NVVS Lunet zorg
Drs. P. Tiemessen Seksuoloog Koraal Groep

Contactpersoon: prof. dr. L.M.G. Curfs

BETROKKEN ORGANISATIES

Maastricht University www.maastrichtuniversity.nl
Academisch Ziekenhuis Maastricht www.azm.nl
Rutgers WPF www.rutgerswpf.nl
Lunet zorg www.lunetzorg.nl
Pergamijn www.pergamijn.org
De Koraalgroep www.koraalgroep.nl

DOCUMENTATIE

‘Homoseksualiteit en mensen met een lichte verstandelijke beperking’ (een samenvatting van onderzoek geschreven in eenvoudige taal). Download hier.

 

Wetenschappelijke publicaties

 

Schaafsma D, Kok GJ, Stoffelen JMT & Curfs LMG (2015). Identifying effective methods for teaching sex education to people with intellectual disabilities; a systematic review. Journal of Sex Research, 52(4); 412-32.

 

Schaafsma D, Stoffelen JMT, Kok G & Curfs LMG (2013). Exploring the development of existing sex education programmes for people with intellectual disabilities; an intervention mapping approach. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 26(2), 157-66.

Schaafsma D, Kok G, Stoffelen JMT, van Doorn P & Curfs LMG. Identifying the important determinants of teaching sex education to people with intellectual disabilities; Cross-sectional survey among paid care staff. Journal of Intellectual & Developmental Disability [submitted].

Schaafsma D, Kok G, Stoffelen JMT & Curfs LMG. People with intellectual disabilities about sexuality: important implications for the development of sex education [submitted].

Schaafsma D, Kok G, Stoffelen JMT & Curfs LMG. Identifying effective methods for teaching sex education to people with intellectual disabilities; a systematic review. Annual Review of Sex Research [submitted].

Stoffelen JMT, Proot I & Trines H (2013). Verslag studiedag ‘Niet zonder ons!’ Participatie van mensen met een verstandelijke beperking in zorg, onderzoek en beleid. Nederlands Tijdschrift voor de Zorg voor mensen met verstandelijke beperkingen, 39 (2), 152-154.

Stoffelen JMT, Kok G, Hospers H & Curfs LMG (2013). Homosexuality among people with a mild intellectual disability: an explorative study on the lived experiences of homosexual people in the Netherlands with a mild intellectual disability. Journal of Intellectual Disability Research, 57(3), 257-67.

Schaafsma D, Kok G & Curfs LMG (2012). Identifying factors influencing the sex education of people with intellectual disabilities by paid care staff. Health & Psychology, 27, 112-112.

Stoffelen JMT & Schaafsma D (2012). No sex in Halifax. Weinig aandacht voor seksualiteit bij IASSID congres. Tijdschrift voor seksuologie, 36, 282-285.

Stoffelen JMT, Schaafsma D, Kok G, & Curfs LMG (2012). Talking about sex with people with intellectual disabilities. Journal of Intellectual Disability Research, 56 (7& 8), pp. 809.

Stoffelen JMT & Schaafsma D (2012). Seksuele educatie en seksueel misbruik. IASSIDD-wereldcongres. Halifax, 9-14 juli 2012. Een compilatie van impressies. Nederlands Tijdschrift voor de Zorg voor mensen met verstandelijke beperkingen.

Stoffelen JMT & Schaafsma D (2012). Eenzaamheid. IASSIDD-wereldcongres. Halifax, 9-14 juli 2012. Een compilatie van impressies. Nederlands Tijdschrift voor de Zorg voor mensen met verstandelijke beperkingen.

Stoffelen, JMT, Schaafsma D, Kok G & Curfs LMG (2011). IASSID congres in Rome heeft aandacht voor seksualiteit bij mensen met een verstandelijke beperking. Tijdschrift voor seksuologie, 35, 99-102.

 

Stoffelen JMT (2011). Waar is Sjoerd? Nederlands Tijdschrift voor de Zorg aan mensen met Verstandelijke Beperkingen, 37, 58-62.

 

Hoitzing B, Van Lankveld JJDM, Kok G, & Curfs LMG (2010). Behandelprogramma’s voor plegers van seksueel overschrijdend gedrag met een lichte verstandelijke beperking in Nederland. Tijdschrift voor Seksuologie, 34, 19-32.

 

Manders S, Stoffelen J, Kedde H, Van Zelst N, Kok G, & Curfs LMG (2010). Een registratiesysteem ten behoeve van de seksuologische hulpverlening aan mensen met een verstandelijke beperking. Tijdschrift voor Seksuologie, 34, 211-217.

 

Schaafsma D, Kok G & Curfs LMG (2010). Exploring the development of sex education programs for people with an intellectual disability: an Intervention Mapping approach. Psychology & Health, 25(6), 330-331.

Schaafsma D, Kok G & Curfs LMG (2010). Exploring the development of sex education programmes for people with ID. Journal of Applied research in Intellectual Disabilities, 23(5), 511.

Stoffelen JMT, Kok G, Hospers H, & Curfs L (2010). Homosexuality and people with mild ID. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 23, 511.

 

Stoffelen JMT, Kok G, Hospers H, & Curfs L (2010). Homosexuality and people with mild ID. Tijdschrift voor Seksuologie, 34, 269.

 

Kok G, Maassen R, Maaskant M & Curfs L (2009). Zorgverleners over seksualiteit van mensen met verstandelijke beperkingen. Tijdschrift voor Seksuologie, 33, 199-206.

 

Stoffelen JMT, Kok G & Curfs LMG (2009). IASSID-congres heeft aandacht voor seksualiteit bij mensen met een verstandelijke beperking. Congresverslag.Tijdschrift voor seksuologie, 33, 39-43.

 

Stoffelen JMT, Kok G & Curfs LMG (2009). De verlegenheid voorbij? Seksualiteit en seksueel misbruik in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Congresverslag. Tijdschrift voor seksuologie, 33, 225-226.

 

 

Presentaties

 

Schaafsma D, Kok GJ, Stoffelen JMT & Curfs LMG (2014). People with intellectual disabilities talk about sexuality; important implications for the development of sex education. IASSIDD Europe Regional Congress, Vienna, Austria, 14-17 July 2014.

Schaafsma D, Kok GJ, Stoffelen JMT & Curfs LMG (2014). Identifying effective methods for teaching sex education to people with intellectual disabilities; a systematic review. IASSIDD Europe Regional Congress, Vienna, Austria, 14-17 July 2014.

Stoffelen JMT, Hermans N, Schaafsma D, Kok GJ & Curfs LMG (2014). Sexuality and privacy among people with an intellectual disability: a qualitative study. IASSIDD Europe Regional Congress, Vienna, Austria, 14-17 July 2014.

Stoffelen JMT, Schaafsma D, Kok GJ, Curfs. Women who love; an explorative study on the lived experiences of lesbian and bisexual women with a mild intellectual disability in the Netherlands. IASSIDD Europe Regional Congress, Vienna, Austria, 14-17 July 2014.

Stoffelen JMT & Schaafsma D (2014). Seksuele gezondheid en mensen met een verstandelijke beperking, Amersfoort, Oudervereniging Kans Plus, 3 februari 2014.

 

Stoffelen JMT (2014). Homoseksualiteit en mensen met een verstandelijke beperking. Amsterdam, Het Roze Huis, 6 Februari 2014. 

 

Stoffelen JMT (2013) Seksualiteit en mensen met een verstandelijke beperking. Amsterdam, ISED Seminar ‘A journey into research on people with disabilities; focus on outcome variables’, May 22 2013.

 

Stoffelen JMT (2013).Seksualiteit en mensen met een verstandelijke beperking. Nijmegen, Regioraad Rijk van Nijmegen, Dichterbij, 23 mei 2013. 

 

Stoffelen JMT (2012). Seksualiteit en mensen met een verstandelijke beperking, Eindhoven, Symposium ‘Seksualiteit en middelengebruik bij mensen met een LVB, 13 december 2012.

 

Stoffelen JMT (2012). Seksualiteit en jongeren met PWS. Rotterdam Symposium ‘Puberteit, seksualiteit en gedrag bij kinderen en jongeren met Prader-Willi syndroom, hoe ga je ermee om?’ 30 november 2012.

 

Stoffelen JMT (2012). Seksuele gezondheid en mensen met een verstandelijke beperking. Nieuwegein, 2 oktober 2012.

 

Stoffelen JMT (2012). Homosexuality and people with mild intellectual disabilities. Prague, Czech Republic, 21-25 august 2012.

 

Stoffelen JMT (2012). Talking about sex with people with intellectual disabilities. Halifax, Canada, IASSIDD World Congress, 9-14 juli 2012.

 

Stoffelen JMT & Van den Dungen G. (2012). Homoseksualiteit en mensen met een lichte verstandelijke beperking. Utrecht, Leefgebieden ontrafeld, 26 januari 2012.

Stoffelen JMT, Kok G, Hospers H & Curfs LMG (2011). Homoseksualiteit en mensen met een lichte verstandelijke beperking in Nederland. Focus op Onderzoek, 1 en 2 december 2011.

Stoffelen JMT, Kok G, Hospers, H & Curfs LMG (2011). Homoseksualiteit en mensen met een lichte verstandelijke beperking. Amsterdam, COC Nederland, 13 oktober 2011.

Stoffelen JMT (2011). Homoseksualiteit en mensen met een licht verstandelijke beperking. Amersfoort, Landelijk Congres LVG en Seksualiteit, 5 oktober 2011.

Stoffelen JMT, Kok G, Hospers H & Curfs LMG (2011). Homosexuality and people with mild intellectual disabilities. Ede, 24 WVSD Jaarcongres, 7 januari 2011.

 

Stoffelen JMT, Kok G, Hospers H, & Curfs L (2010). Homosexuality and people with mild intellectual disabilities. Rome, IASSID-congres, 20-22 Oktober 2010.

 

Stoffelen JMT (2010). Seksualiteit en mensen met een verstandelijke beperking; inleiding bij film Yo, Tambi Almelo, 28 september 2010.

 

Schaafsma D & Stoffelen JMT (2010). Seksuele gezondheid bij mensen met een verstandelijke beperking. Onderzoek naar seksualiteit en verstandelijke beperking. Congres Seksualiteit belicht. Vilans en Movisie. Nijkerk. 16 september 2010.

 

Schaafsma D & Stoffelen JMT (2010). Seksuele gezondheid bij mensen met een verstandelijke beperking. Onderzoek naar seksualiteit en verstandelijke beperking. Kennismarkt 2010 Vilans en Kennisplein Gebeperkingtensector. Bussum, 27 mei 2010

 

Schaafsma D & Stoffelen JMT (2010). Seksuele gezondheid van mensen met een verstandelijke beperking. Referaatbijeenkomst Stichting Pergamijn. Sittard, 19 april 2010.

 

Stoffelen JMT, Schaafsma D, Kok G & Curfs LMG (2010). Seksuele gezondheid van mensen met een verstandelijke beperking. Jaarcongres WVSD, 8 januari 2010, Ede.

 

Stoffelen JMT, Kok G, & Curfs LMG (2009). Sexual health among the intellectually disabled. A systematic review of studies on the sexual health of intellectually disabled people. Symposium seksuologisch onderzoek 2009, NVVS, Utrecht, 27 maart 2009.

 

Stoffelen JMT, Kok G en Curfs LMG (2009). Sexual health among the intellectually disabled . A systematic review of studies on the sexual health of intellectually disabled people. Symposium seksuologisch onderzoek NVVS, 27 maart 2009, Utrecht.

 

 

Posters/abstracts

 

Schaafsma D, Kok GJ, Stoffelen JMT & Curfs LMG (2014). People with intellectual disabilities talk about sexuality; important implications for the development of sex education. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 27(4), 361.

Schaafsma D, Kok GJ, Stoffelen JMT & Curfs LMG (2014). Identifying effective methods for teaching sex education to people with intellectual disabilities; a systematic review. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 27(4), 362.

Stoffelen JMT, Hermans N, Schaafsma D, Kok GJ & Curfs LMG (2014). Sexuality and privacy among people with an intellectual disability: a qualitative study. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 27(4), 362.

Stoffelen JMT, Schaafsma D, Kok GJ, Curfs. Women who love; an explorative study on the lived experiences of lesbian and bisexual women with a mild intellectual disability in the Netherlands. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 27(4), 362.

Stoffelen J, Hermans N, Schaafsma D, Kok G & Curfs L (2013). Sexuality and privavy among people with an intellectual disability: a qualitative study. IASSIDD Conference ‘From Evidence to action’, Radboud University Medical Centre in Nijmegen, 7 en 8 november 2013. 

 

Stoffelen JMT, Kok G & Curfs LMG (2009). Seksuele gezondheid bij mensen met een verstandelijke beperking: de belangrijkste items. Vilans en Kennisplein Gebeperkingtensector, IJsselstein, 28 mei 2009.

 

Stoffelen J, Schaafsma D, Kok G, Lankveld van J, Schlösser M, Doorn van P & Curfs LMG (2009). Werkgroep Seksualiteit bij mensen met een verstandelijke beperking. Vilans en Kennisplein Gebeperkingtensector, IJsselstein, 28 mei 2009.

 

Stoffelen JMT, Kok G, Hospers H & Curfs L (2010). Homoseksualiteit bij mensen met een verstandelijke beperking. Universiteit Maastricht-Gouverneur Kremers Centrum in Maastricht. Congres Seksualiteit belicht. Nijkerk, 16 september 2010.

LINKS

www.movisie.nl:

 

Movisie is een kenniscentrum op het gebied van participatie en de zelfredzaamheid van burgers. Met betrekking tot seksualiteit richt Movisie zich op seksueel geweld.

 

www.begrensdeliefde.nl:

 

 

De Rutgers Nisso Groep en Movisie hebben het initiatief genomen voor deze website. De site is bedoeld voor iedereen die professioneel of als opvoeder betrokken is bij mensen met een verstandelijke, lichamelijke, auditieve of visuele beperking. De site heeft een databank met beschrijvingen van materialen, cursussen en andere instrumenten die ingezet kunnen worden voor seksuele vorming en voor preventie van en behandeling na seksueel misbruik bij mensen met een beperking.